تولید کشاورزی یکی از پر مخاطرهترین فعالیتهای اقتصادی است. محصولاتی که خطرات محیطی همچون تغییرات ناگهانی و بی موقع دما، آفات نباتی و انواع بیماریهای گیاهی ممکن است خسارتهای زیادی را به کشاورزان وارد سازد. بیمه محصولات کشاورزی یکی از اهرمهای توسعه کشاورزی و قوت قلبی برای کشاورزان به شمار میرود.
هدف بیمه محصولات کشاورزی
بیمه محصولات کشاورزی با هدف سرپا نگه داشتن کشاورزی به خصوص در مناطقی از کشور که کشت محصول رواج بیشتری دارد همچون استانهای شمالی بسیار سودمند خواهد بود. بر این اساس خسارتهایی که در طول دوره تولید یک محصول میتواند بر محصول وارد شود نیز بیمه خواهد شد. همچنین قسمتی عمده از هزینه خسارت به کشاورز پرداخت خواهد شد. کشاورز بدین ترتیب میتواند به جبران خسارت به تولید محصول خود ادامه دهد که این رسالت اصلی بیمه محصولا کشاورزی است.
زمانی که یک کشاورز شالیزار خود را به بیمه محصولات کشاورزی مجهز میکند، دیگر از باران و برف و . . . بیمی ندارد. زیرا میداند که اگر خسارتی به محصول وارد شود، بیمه این هزینهها را جبران خواهد کرد. کشاورزان افرادی هستند که تنها در دوره کشاورزی کار و فعالیت میکنند. در صورتی که فرهنگسازی از طریق رسانههای ملی در خصوص بیمه محصولات کشاورزی صورت گیرد، میزان بیمه شدگان هم افزایش خواهد یافت و در نتیجه با بیمه شدن از خسارتهای احتمالی پیشگیری میشود.
موارد تحت پوشش بیمه محصولات کشاورزی
بیمه محصولات کشاورزی شامل محصولات زراعی، باغی، دامی و شیلاتی میباشد و در حدود بیش از 157 محصول را تحت پوشش خود قرار میدهد. در فصل تابستان در شالیزارهای برنج با بارانهای ناگهانی در زمان برداشت محصول روبه رو هستیم که میتواند درصد قابل توجهی از برنجهای رسیده را از بین ببرد. در فصل تابستان وجود گرمای شدید میتواند برخی از محصولات را از بین ببرد. وجود برخی آفات از جمله کرمها نیز بدون آمادگی کشاورز تمامی محصولات را آسیب میزند. در فصل زمستان پدیده برفهای پی در پی در استانهای شمالی میتواند بر پرتقالهای روی درخت که در حال رشد هستند بنشیند و موجب سرمازدگی میوه شود. در زمینه دامی وجود یک بیماری موجود در یک دام ممکن است که دامهای دیگر هم به آن آلوده شوند و در نتیجه موجب مرگ آنها شود. در برابر تمامی این اتفاقات یک کشاورز یا یک دام دار نمیتواند کاری انجام دهد. در نتیجه وجود ببیمه محصولات کشاورزی بسیار مهم است.
تلاشهای بسیاری در حال انجام است تا مسئولین این اجازه را بدهند که محصولاتی همچون صیفیجات، گیاهان زینتی و داروهای سنتی موجود در هر استان تحت پوشش بیمه محصولات کشاورزی قرار داشته باشند. امید میرود که در سالهای آتی این محصولات هم زیر نظر بیمه قرار داشته باشند. در سالهای گذشته و شاید هم در چند سال آینده محصولات در همان مواردی که امروزه تحت پوشش بیمه هستند قرار بگیرند. علت این عدم تغییر این است که بودجه کافی برای محصولات بیشتر تدوین نشده و با همین بودجه موجود باید این میزان خسارات را جبران کرد. در سالی که گذشت سرمای زودرس بسیاری از محصولات کشاورزی را خسارت زد که باید این خسارتها جبران شود.
در حال حاضر با جا افتادن فرهنگ بیمه میزان استقبال کشاورزان از این ببیمه محصولات کشاورزی به ویژه در برخی از استانها خوب است. اما این میزان استقبال تا جایی ادامه دارد که در واقع میزان عمل به تعهدات بیمهای هم در حد بالایی باشد. زمانی که پرداخت خسارت به یک پروسه طولانی تبدیل شود، مسلم است که کشاورز هم دیگر رغبتی برای بیمه کردن محصولات خود ندارد. عمل به تعهدات دو گونه است که یک مورد مربوط به ادارات بیمه محصولات کشاورزی در داخل استانها میشود و دیگری مربوط به تخصیص اعتبارات از ردههای بالا است. وجود مشکل در کار هر یک میتواند کل این روند را با مشکل روبه رو کند.